امام رضا علیه السلام در فرصت های مختلفی که برای ایشان پیش آمد؛ ضمن ذکر برخی خواص خوراکی ها و تأثیر آنها بر روی پوست بدن توصیه های ارزشمندی در این زمینه داشته اند. امام هشتم(ع) در دستورالعملی جالب در باره داشتن مو و صورت زیبا می‌فرماید: شستشو دادن سر با گل ختمی در روز جمعه جز دستورات پیغمبر اسلام(ص) است، علاوه بر این دارای خواصی است مانند این‌که موها و صورت را زیبا می‌نماید، و از سردرد جلوگیری می‌کند. امام رضا علیه السلام در دستورالعملی دیگر در باره ناراحتی پوستی بهک یا همان پیسی راه درمان آن را بیان کرده اند. مردى مى گوید: از امام رضا (ع) در مورد بَهَک پرسیدم . فرمود: مقدارى ماش تازه را در فصل برداشت آن بردار و همراه برگش بکوب و فشار بده تا آبش گرفته شود. آن آب را در حالت ناشتا بخور و بر قسمت بهک زده بمال . همچنین نقل شده که مردى نزد امام کاظم (ع) از بهک شکوه کرد. امام به او فرمود که ماش را بپزد و آب آن را در غذاى خود بریزد. (1) امام رضا علیه السلام در براه درمان زردی پوست هم دستورالعملی جالب دارند. حماد بن مهران بلخی می‌گوید: در خراسان روزی جوانی از شیعیان از زردی، خدمت آن حضرت شکایت کرد. حضرت فرمودند: خیار را پوست بکن و بعد پوستش را با آب بپز و بعد از پختن به مدت سه روز مقداری از آن را در حال ناشتا بخور. امام رضا (ع) همچنین برای نشاط پوست می فرمایند: توصیـه می‌کنم که از زیاده‌روی در خوردن پیاز خودداری کنید؛ زیرا پیاز زیاد رنگ نشاط و شادی را از چهره می‌برد و سایه‌ای غم‌انگیز به سیما فرو می‌اندازد. همانطور که گفتیم گوارش می تواند تأثیری مستقیم بر پوست داشته باشد. علی بن محمد بن اشیم گفت: به محضر امام رضا(ع) از مشکل گوارش غذا شکایت کردم، حضرت فرمود: زرده تخم مرغ بخور. گفت: همین کار را کردم و از آن سود بردم. آنحضرت همچنین می فرمایند: زیاد تخم مرغ آب پز خوردن، تنگی نفس و نفس نفس زدن می‌آورد و خوردن زیاد تخم مرغ سبب بیمار شدن طحال و سپرز می‌شود. (2) و در بیانی دیگر می فرمایند: خوردن زیاد تخم مرغ، کک و مک در چهره به وجود می‌آورد. (3) امام رضا علیه السلام در جایی دیگر به خواص روغن زیتون اشاره نموده و چنین می فرماید: نعم الطّعام الزّیت یطیّب النّکهة و یذهب بالبلغم و یصفّی اللّون و یشدّ العصب و یذهب بالوصب و یطفیء الغضب؛ روغن زیتون غذای خوبی است، دهان را خوش بو و بلغم را بر طرف می سازد، رنگ صورت را صفا طراوت می بخشد، اعصاب را تقویت کرده، بیماری و درد و ضعف را از میان می برد و آتش خشم را فرو می نشاند.(4) و همچنین در توصیه هایی جامع می فرمایند: - هر کس می‌خواهد که لبهایش نترکد و زخم نشود ابروهای خود را چرب کند. - انجیر و مشروب مویز که اهلش می‌نوشند، اگر با هم خورده شود تولید نقرس و پیسی می‌کند. مداومت بر خوردن پیاز باعث کلف در صورت می‌شود. خوردن غذاهای شور و گوشتهای نمکسود و همچنین خوردن ماهی شور بعد از عمل حجامت و فصد رگها تولید بَهَک و جَرَب می‌کند، خوردن قلوه و تو دلیهای آن مثانه را تغییر می دهد. - هر کس می‌خواهد که ناخنهایش ترک نخورد و خراب نشود فقط روزهای پنجشنبه ناخن بگیرد . - برای جلوگیری از زرد شدن ناخن‌ها و فاسد شدن اطراف ناخن‌ها و شکاف‌دار شدن روی ناخن‌ها هر پنجشنبه ناخن‌های خود را کوتاه کنید. - حمام با آب گرم باعث نظافت بدن می‌شود و حمام با آب سرد باعث طراوت و شادابی پوست بدن می‌شود.
امام رضا علیه السلام همچنین درباره آثار آب بر پوست بدن و فواید حمام می فرمایند: و منفعه عظیمه یؤدی الی الاعتدال و ینقی الورک ویلین العصب و العروق و یقوی الاعضاء الکبار و یذیب الفضول و یذهب العفن. «حمام فواید زیادی دارد، مزاج آدمی را به اعتدال می کشاند،چرک و پلیدی را بر طرف می کند، رگ ها و پی را نرم می کند ؛اعضای بزرگ بدن را تقویت می نماید، مواد زاید بدن را بر طرف و عفونت ها را نابود می سازد.»(5)
پانوشتها: 1. مکارم الاخلاق ، ج 1، ص 406؛ بحارالانوار، ج 66، ص 256 2. طب الرضا ص 28؛ بحارالانوار، ج 62، ص 321 3. بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 321 4. بحار الانوار، ج 66، ص 183 5. طب الرضا(ع) ، همان ،ص202
